Sáng 26/6, tại Kỳ họp thứ 9 , với 433/435 đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân (DLCN), gồm 5 chương, 39 điều, có hiệu lực thi hành từ 1/1/2026.
Đây là một trong những dự án luật được người dân mong đợi bởi, họ sẽ không bị lo lắng tài khoản cá nhân của mình bị xâm phạm, bị kẻ xấu để lợi dụng.
Hàng trăm triệu DLCN đã bị lộ lọt
Qua công tác điều tra, đấu tranh với tội phạm mua bán DLCN; sử dụng DLCN của người khác để thực hiện hành vi phạm tội , lực lượng Công an đã xác định hằng năm có hàng chục, thậm chí hàng trăm vụ lộ mất, rao bán thông tin bí mật nội bộ trên các nền tảng, diễn đàn (BreachedForums, Telegram , Facebook ); cung cấp dịch vụ tra cứu DLCN công dân Việt Nam (dữ liệu thời gian thực)… Cùng đó, lực lượng Công an cũng liên tiếp triệt phá các đường dây mua bán DLCN, sử dụng DLCN để thực hiện hành vi phạm tội.
Điển hình như cụ án Công an TP Huế phối hợp với Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao bắt giữ nhóm đối tượng mua bán DLCN là điển hình của hành vi này với gần 60 triệu DLCN được chúng bán cho các tổ chức, cá nhân, trong đó có cả nhóm tín dụng đen. Lực lượng chức năng đã xác định Lê Công Định, sinh năm 1997, ở TP Hà Nội; Nguyễn Minh Tú, sinh năm 1999; Dương Thanh Lâm, sinh năm 1982, đều ở TP Hồ Chí Minh có hành vi thu thập, mua bán DLCN thông qua ứng dụng Messenger của Facebook, Zalo, Telegram.
Cán bộ Công an tỉnh Hà Tĩnh kiểm tra tang vật vụ mua bán dữ liệu cá nhân.
DLCN được các đối tượng bán cho nhiều tổ chức, các nhân sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau… Số tiền thu lợi từ hoạt động trái pháp luật này lên đến hàng tỉ đồng. Riêng tại Huế, nhóm đối tượng đã khai thác, trộm thông tin DLCN của khoảng 1 triệu cán bộ, đảng viên. Hành vi của các đối tượng được đánh giá là gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác quản lý nhà nước về trật tự xã hội , tạo điều kiện hoặc tiếp tay để các đối tượng khác thực hiện hành vi phạm tội khác, đặc biệt là nhóm tội phạm lừa đảo, cưỡng đoạt, chiếm đoạt tài sản, làm giả tài khoản ngân hàng, khủng bố tinh thần, đòi nợ. Việc mua bán DLCN còn mang lại lợi nhuận bất chính cho những đối tượng làm ăn phi pháp và gây hậu quả nặng nề đến công dân, tổ chức.
Công an tỉnh Bình Dương cũng bắt giữ các đối tượng mua bán, sử dụng DLCN vào mục đích chiếm đoạt tài sản. Cụ thể, Đặng Hữu Thiên Hưng, nhân viên phòng dịch vụ phát triển đối tác của một công ty tại quận 7, TP Hồ Chí Minh, đã lợi dụng công việc để tiếp cận và thu thập DLCN. Hưng cùng đồng bọn sử dụng tài khoản giả để tham gia các hội nhóm trên Facebook, tìm mua thông tin khách hàng với giá từ 100-300 đồng/dữ liệu, sau đó tìm kiếm người mua để bán lại những dữ liệu thông tin mà mình có để hưởng tiền chênh lệch.
Quá trình hoạt động, nhóm của Hưng đã mua bán hàng triệu DLCN, thu lợi bất chính hàng trăm triệu đồng. Đối tượng Phạm Thị Kim Hoa trong đường dây này, sau khi mua dữ liệu, đã giả danh nhân viên ngân hàng gọi điện tư vấn vay vốn, yêu cầu nạn nhân chuyển từ 1,5-6 triệu đồng với lý do đóng bảo hiểm khoản vay. Khi nạn nhân chuyển tiền, Hoa lập tức chiếm đoạt và cắt đứt liên lạc. Chỉ riêng thủ đoạn này, Hoa đã lừa đảo được hơn 400 triệu đồng.
Ngoài các vụ án lực lượng Công an điều tra, khám phá thời gian qua, hằng ngày, hằng giờ, người dân phải chịu các cuộc gọi giả danh công an, viện kiểm sát, tòa án, thuế, điện lực… để lừa đảo. Từ các cuộc gọi như vậy, rất nhiều người đã bị mất tiền, thậm chí mất tiền tỷ trong chốc lát vì tin vào các đối tượng lừa đảo. Lực lượng Công an liên tiếp triệt phá các đường dây giả danh để lừa đảo nhưng không xuể vì chúng thường ở nước ngoài, thường xuyên thay đổi thủ đoạn, phương thức phạm tội. Từ các DLCN có được, các đối tượng đã “đọc lệnh” chính xác tên, tuổi, địa chỉ, thậm chí cả số căn cước, các dữ liệu riêng tư khác mà chỉ nạn nhân mới biết.
Các đối tượng mua bán dữ liệu cá nhân thực hiện hành vi phạm tội bị Công an tỉnh Bắc Giang bắt giữ.
Video đang HOT
Hành lang pháp lý cho việc bảo vệ DLCN
Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Chính phủ đã trình dự thảo Luật Bảo vệ DLCN. Dự luật này nhanh chóng tạo được sự đồng thuận, ủng hộ trong các đại biểu Quốc hội và nhân dân. Nhiều người đánh giá đây là một bước tiến rất quan trọng trong quá trình hoàn thiện hệ thống pháp luật nhằm đáp ứng yêu cầu về bảo vệ quyền con người, quyền cá nhân cũng như yêu cầu chuyển đổi số tại Việt Nam.
Chia sẻ về việc xây dựng Luật Bảo vệ DLCN, Thượng tướng Trần Quốc Tỏ, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, hiện nay, trong hệ thống pháp luật của chúng ta có tới 68 văn bản quy phạm pháp luật có liên quan trực tiếp đến bảo vệ DLCN nhưng trong quá trình thực hiện cũng đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập. Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra sâu rộng hiện nay, tình trạng lộ, mất DLCN diễn ra khá phổ biến trong quá trình chuyển giao, lưu trữ, trao đổi phục vụ hoạt động kinh doanh hoặc do biện pháp bảo vệ tương xứng dẫn tới bị chiếm đoạt và đăng tải công khai hoặc sử dụng vào mục đích vi phạm pháp luật như lừa đảo, đánh bạc, vu khống, hạ nhục người khác… Cùng với đó, hoạt động mua bán DLCN diễn ra dưới nhiều hình thức gây thiệt hại rất lớn về mặt kinh tế, uy tín của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân cũng đặt ra yêu cầu cấp bách trong hoàn thiện pháp luật về bảo vệ DLCN.
“Nước ta đang đẩy mạnh xây dựng chính phủ điện tử, hướng tới chính phủ số, nền kinh tế số với sự tham gia ngày càng sâu rộng trên mọi lĩnh vực của dữ liệu số và DLCN đã trở thành nguyên liệu chính cho hoạt động của các ngành, nghề, dịch vụ và ngày càng chiếm vị trí quan trọng trong tổng thể lĩnh vực tạo ra giá trị lợi nhuận trong nền kinh tế quốc dân” – Thứ trưởng Trần Quốc Tỏ nhấn mạnh.
Giải trình trên diễn đàn Quốc hội, Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an cho rằng, mục tiêu của Luật Bảo vệ DLCN là phải điều chỉnh được các vấn đề xâm phạm DLCN đang diễn ra nhức nhối trong thực tiễn và đồng thời cũng phải mang tính dự báo bao quát để quy phạm các vấn đề mới nổi liên quan đến công nghệ đột phá của kỷ nguyên số để bảo vệ DLCN toàn diện nhất.
Bộ trưởng Lương Tam Quang cũng cho biết, DLCN gắn liền với con người, với quyền con người, quyền nhân thân, quyền riêng tư không thể coi là hàng hóa tài sản thông thường mà đây là một loại tài nguyên đặc biệt. “Thực tế, hiện nay các vụ lừa đảo về chiếm đoạt tài sản với tài sản quy mô lớn mà thời gian vừa qua đã triệt phá, chúng tôi đã đấu tranh và triệt phá thì yếu tố lộ lọt mua bán DLCN là nguyên nhân chính khiến tội phạm thực hiện hành vi phạm tội. Do vậy, việc mua bán DLCN như hàng hóa diễn ra với số lượng DLCN rất lớn, bán nhiều lần cho nhiều đối tượng để phân tích, khai thác, xây dựng các kịch bản lừa đảo và tiếp cận nạn nhân chính xác và dễ dàng” – Bộ trưởng Lương Tam Quang chia sẻ.
Bộ trưởng Lương Tam Quang khẳng định việc cấm mua bán DLCN như hàng hóa thông thường và có chế tài xử lý nghiêm minh nhằm phòng ngừa phát sinh những phương thức, thủ đoạn để hình thành chợ đen về DLCN, gây hậu quả thiệt hại rất lớn và nỗi bất an cho người dân. Dự thảo luật đã được bổ sung, chỉnh lý để điều chỉnh hoạt động cho thuê, mượn DLCN để thực hiện hành vi trái pháp luật thể hiện tại khoản 5, Điều 7 về việc cấm sử dụng DLCN của người khác, cho người khác sử dụng DLCN của mình để thực hiện hành vi trái pháp luật.
Bảo vệ tối đa quyền con người, quyền công dân
Khẳng định cần có luật để bảo vệ DLCN của công dân, đại biểu Trần Thị Thu Phước (ĐBQH tỉnh Kon Tum) cho rằng, thực tế hiện nay còn những hạn chế trong nhận thức của một bộ phận người dân về các quyền liên quan đến bảo vệ DLCN khi sử dụng các thiết bị công nghệ. Nhiều thiết bị như camera an ninh, thiết bị internet vạn vật được kinh doanh rộng rãi, trong đó có những sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, tiềm ẩn nguy cơ thu thập DLCN ngoài sự kiểm soát của người dùng hoặc yêu cầu quyền truy cập không cần thiết vào thông tin cá nhân. Dữ liệu từ các thiết bị này có thể được lưu trữ và xử lý bởi các đơn vị mà người dùng khó kiểm soát, đặc biệt là các máy chủ đặt ở nước ngoài.
Tang vật vụ án mua bán dữ liệu cá nhân.
“Do đó, song song với việc thực thi luật cần có các giải pháp nâng cao nhận thức cộng đồng, đồng thời có các biện pháp quản lý chặt chẽ hơn đối với việc sản xuất, nhập khẩu và kinh doanh các loại thiết bị ứng dụng có khả năng thu thập DLCN nhằm bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người dùng” – đại biểu nêu và đề nghị Chính phủ nghiên cứu xây dựng các chương trình chính sách hỗ trợ đào tạo và có hướng dẫn cụ thể để các doanh nghiệp này có thể từng bước nâng cao năng lực và đáp ứng được các quy định của luật đã đưa ra một cách hiệu quả và phù hợp với điều kiện thực tế; đề nghị có sự đầu tư tương xứng cho lực lượng thực thi pháp luật.
Đại biểu Tô Thị Bích Châu (ĐBQH TP Hồ Chí Minh) cho rằng, xã hội hiện nay, các giao dịch dân sự chúng ta thường cung cấp thông tin qua mạng, qua điện thoại hay email và khi thông tin cá nhân bị lợi dụng nhẹ thì sử dụng để quảng cáo sản phẩm, cung cấp dịch vụ, nặng thì dùng để bôi nhọ, chơi xấu, đưa thông tin xấu độc trên mạng thông tin đại chúng đã làm ảnh hưởng cuộc sống của nhiều người, dẫn đến có nhiều người vì bức xúc đã kết thúc cuộc sống, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia hoặc có người tán gia bại sản. “Nên tôi đồng tình cao về việc ban hành Luật Bảo vệ DLCN” – đại biểu nhấn mạnh.
Nói về những tác hại của lộ, lọt DLCN, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (ĐBQH TP Hồ Chí Minh) đánh giá việc bảo vệ DLCN là một thành tố của một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, của quyền con người và quyền công dân.
“Giàu có nhưng không bảo vệ được các quyền nhân thân, quyền riêng tư thì cuộc sống cũng không an toàn, hạnh phúc và đầy đủ. Có những trường hợp lâm bệnh trầm uất, xáo trộn nghiêm trọng cuộc sống, thậm chí gây tự sát vì bị xâm hại DLCN hoặc bị thao túng bằng DLCN và luật này cũng mang tính quốc tế và tác động đến môi trường đầu tư. Ví dụ, người nước ngoài đến đây đầu tư sinh sống, làm việc, học tập, cả gia đình người ta ở đây, du lịch , chữa bệnh và nếu như DLCN của họ không được bảo vệ một cách đầy đủ và nghiêm minh bằng pháp luật thì ảnh hưởng tiêu cực đến hội nhập quốc tế và đến phát triển. Tôi cho rằng, đây là một trong những luật mới nhưng được soạn thảo chặt chẽ, bao quát và phù hợp và tôi nghĩ có chất lượng cao, Ban soạn thảo đã tiếp thu khá đầy đủ các ý kiến góp ý của các đại biểu trong thảo luận tổ và tôi xin cảm ơn về điều này. Việc cung cấp bảng so sánh dự thảo trước và dự thảo mới nhất là cách làm rất hợp lý, giúp cho các đại biểu không đi vào những điểm đã được tiếp thu rồi” – đại biểu nêu.
Những hành vi bị nghiêm cấm trong Luật Bảo vệ DLCN (Điều 7)
Cấm xử lý DLCN nhằm chống lại Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, gây ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân; Cản trở hoạt động bảo vệ DLCN; Lợi dụng hoạt động bảo vệ DLCN để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật; Xử lý DLCN trái quy định của pháp luật; Sử dụng DLCN của người khác, cho người khác sử dụng DLCN của mình để thực hiện hành vi trái quy định của pháp luật; Mua, bán DLCN, trừ trường hợp luật có quy định khác; Chiếm đoạt, cố ý làm lộ, làm mất DLCN.
Nguồn: https://vietgiaitri.com/tram-lo-hong-du-lieu-ca-nhan-trong-thoi-dai-so-20250630i7475698/?campid=cWNfZmFjZWJvb2t8Y3BjfFZHVDA0MS1IaW5oXzIwMjUwNjMwfDE0OjE1OjMz