Danh sách các bệnh viện có đơn vị hoặc trung tâm sẵn sàng cấp cứu đột quỵ, bản cập nhật tháng 01/2025. Đột quỵ là gì?
Đột quỵ còn được gọi là tai biến mạch máu não. Đây là tình trạng não bộ bị tổn thương nghiêm trọng do quá trình cấp máu não bị gián đoạn hoặc giảm đáng kể khiến não bộ bị thiếu oxy, không đủ dinh dưỡng để nuôi các tế bào. Trong vòng vài phút nếu không được cung cấp đủ máu các tế bào não sẽ bắt đầu chết
Do đó, người bị đột quỵ cần được cấp cứu ngay lập tức, thời gian kéo dài càng lâu, số lượng tế bào não chết càng nhiều sẽ ảnh hưởng lớn tới khả năng vận động và tư duy của cơ thể, thậm chí là tử vong. Hầu hết những người sống sót sau cơn đột quỵ đều có sức khỏe suy yếu hoặc mắc các di chứng như: tê liệt hoặc cử động yếu một phần cơ thể, mất ngôn ngữ, rối loạn cảm xúc, thị giác suy giảm…
Có 2 loại đột quỵ là đột quỵ do thiếu máu và đột quỵ do xuất huyết
Đột quỵ do thiếu máu cục bộ: Chiếm khoảng 85% tổng số các ca bị đột quỵ hiện nay. Đây là tình trạng đột quỵ do các cục máu đông làm tắc nghẽn động mạch, cản trở quá trình máu lưu thông lên não.Đột quỵ do xuất huyết: Đột quỵ do xuất huyết là tình trạng mạch máu đến não bị vỡ khiến máu chảy ồ ạt gây xuất huyết não. Nguyên nhân khiến mạch máu vỡ là do thành động mạch mỏng yếu hoặc xuất hiện các vết nứt, rò rỉ.
Ngoài ra, người bệnh có thể gặp phải cơn thiếu máu não thoáng qua. Đây là tình trạng đột quỵ nhỏ, dòng máu cung cấp cho não bộ bị giảm tạm thời. Người bệnh có những triệu chứng của đột quỵ nhưng chỉ diễn ra trong thời gian rất ngắn, thường kéo dài khoảng vài phút. Đây là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ đột quỵ có thể xảy ra bất cứ lúc nào mà người bệnh cần lưu ý.
Dưới đây danh sách các bệnh viện có đơn vị hoặc trung tâm sẵn sàng cấp cứu đột quỵ bản cập nhật tháng 01/2025 của Hội đột quỵ Việt Nam:
Nguyên nhân gây đột quỵ là gì?
Có rất nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ bị đột quỵ, bao gồm các yếu tố không thể thay đổi và các yếu tố bệnh lý.
Các yếu tố không thể thay đổiTuổi tác: Bất cứ ai cũng có nguy cơ bị đột quỵ. Tuy nhiên, người già có nguy cơ đột quỵ cao hơn người trẻ. Kể từ sau tuổi 55, cứ mỗi 10 năm, nguy cơ bị đột quỵ lại tăng lên gấp đôi.Giới tính: Nam giới có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn nữ giới.Tiền sử gia đình: Người có người thân trong gia đình từng bị đột quỵ có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn người bình thường.Chủng tộc: Người Mỹ gốc Phi có nguy cơ mắc đột quỵ cao gần gấp đôi so với người da trắng.Các yếu tố bệnh lýTiền sử đột quỵ: Người có tiền sử bị đột quỵ có nguy cơ cao bị đột quỵ lần tiếp theo, nhất là trong vòng vài tháng đầu. Nguy cơ này kéo dài khoảng 5 năm và giảm dần theo thời gian.Đái tháo đường: Các vấn đề liên quan đến đái tháo đường có khả năng làm tăng nguy cơ đột quỵ.Bệnh tim mạch: Người mắc các bệnh lý tim mạch có khả năng bị đột quỵ cao hơn người bình thườngCao huyết áp: Cao huyết áp gây gia tăng sức ép lên thành động mạch, lâu dần khiến thành động mạch bị tổn thương dẫn đến xuất huyết não. Ngoài ra, cao huyết áp còn tạo điều kiện cho các cục máu đông hình thành, cản trở quá trình lưu thông máu lên não. Khám huyết áp là một trong những biện pháp để tìm ra nguyên nhân đột quỵ.Mỡ máu: Cholesterol cao có thể tích tụ trên thành động mạch, tạo thành vật cản gây tắc nghẽn mạch máu não.Thừa cân, béo phì: Người bị thừa cân béo phì có thể dẫn đến nhiều bệnh như cao huyết áp, mỡ máu, tim mạch. Tăng nguy cơ bị đột quỵ.Hút thuốc: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, người hút thuốc có nguy cơ bị đột quỵ cao gấp 2 lần. Khói thuốc làm tổn thương thành mạch máu, gia tăng quá trình xơ cứng động mạch. Thuốc lá cũng gây hại cho phổi, khiến tim làm việc nhiều hơn, gây tăng huyết áp.Lối sống không lành mạnh: Ăn uống không điều độ, không cần bằng đầy đủ các loại dưỡng chất; lười vận động là một trong những nguyên nhân dẫn đến đột quỵ.
Ngoài ra, đột quỵ cũng được cho là có liên quan đến việc sử dụng các chất kích thích, uống quá nhiều rượu…
Dấu hiệu đột quỵ
Các dấu hiệu đột quỵ có thể xuất hiện và biến mất rất nhanh, lặp đi lặp lại nhiều lần, bao gồm:
Cơ thể mệt mỏi, đột nhiên cảm thấy không còn sức lực, tê cứng mặt hoặc một nửa mặt, nụ cười bị méo mó.Cử động khó hoặc không thể cử động chân tay, tê liệt một bên cơ thể. Dấu hiệu đột quỵ chính xác nhất là không thể nâng hai cánh tay qua đầu cùng một lúc.Khó phát âm, nói không rõ chữ, bị dính chữ, nói ngọng bất thường. Bạn có thể thực hiện phép thử bằng cách nói những câu đơn giản và yêu cầu người bệnh nhắc lại, nếu không thể nhắc lại được thì người bệnh đó đang có những dấu hiệu đột quỵ.Hoa mắt, chóng mặt, người mất thăng bằng đột ngột, không phối hợp được các hoạt động.Thị lực giảm, mắt mờ, không nhìn rõĐau đầu dữ dội, cơn đau đầu đến rất nhanh, có thể gây buồn nôn hoặc nôn
Người bị đột quỵ có thể có một vài dấu hiệu trên. Tùy thể trạng sức khỏe của mỗi người mà dấu hiệu đột quỵ khác nhau. Ngoài ra, người bệnh có thể gặp cơn thiếu máu não thoáng qua với các triệu chứng giống hệt đột quỵ nhưng chỉ xảy ra trong vòng vài phút. Cơn thiếu máu não thoáng qua là dấu hiệu cảnh báo tình trạng đột quỵ sắp xuất hiện, có thể là trong vòng vài ngày hoặc một tháng sắp tới.
Những dấu hiệu đột quỵ có thể đến và qua đi rất nhanh. Bạn cần lắng nghe cơ thể, khi thấy các dấu hiệu này xuất hiện cần chủ động đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để được kiểm tra. Thời gian “vàng” cho bệnh đột quỵ là 60 phút, mỗi phút qua đi, mức độ tổn thương của hệ thần kinh càng nghiêm trọng.
Vì sao cần phòng ngừa đột quỵ từ sớm?
Chủ động phòng ngừa đột quỵ từ sớm là việc làm vô cùng cần thiết bởi đột quỵ không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mà còn có thể đe dọa tính mạng. Dưới đây là những lý do quan trọng vì sao bạn nên bắt đầu phòng ngừa đột quỵ ngay từ bây giờ:
Giảm nguy cơ mắc bệnh
Việc nhận biết và kiểm soát sớm các yếu tố nguy cơ như huyết áp cao, cholesterol cao, tiểu đường, hút thuốc, béo phì, tiền sử gia đình… sẽ giúp giảm đáng kể khả năng xảy ra đột quỵ.
Tránh hậu quả nghiêm trọng
Đột quỵ có thể để lại di chứng nặng nề như mất trí nhớ, liệt nửa người, rối loạn ngôn ngữ, suy giảm vận động hoặc thậm chí tử vong. Phòng ngừa từ sớm giúp bạn tránh được những hậu quả này và duy trì chất lượng sống.
Tiết kiệm chi phí điều trị
Điều trị và phục hồi sau đột quỵ tốn kém cả về thời gian lẫn tiền bạc. Phòng ngừa hiệu quả sẽ giúp giảm gánh nặng kinh tế cho bản thân, gia đình và xã hội.
Nâng cao chất lượng cuộc sống
Một lối sống lành mạnh không chỉ giúp phòng tránh đột quỵ mà còn cải thiện sức khỏe toàn diện, mang lại một cuộc sống năng động và trọn vẹn hơn.
10 cách phòng ngừa đột quỵ hiệu quảXây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học
Giảm chất béo bão hòa: Hạn chế mỡ động vật, bơ, kem… Thay vào đó nên dùng dầu ô liu, cá béo, hạt óc chó, hạt chia.
Tăng cường chất xơ: Ăn nhiều rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, trái cây tươi.
Hạn chế muối: Giúp kiểm soát huyết áp, giảm nguy cơ đột quỵ.
Bổ sung chất chống oxy hóa: Vitamin C, E, các loại hạt, cam chanh, rau quả màu đậm.
Hạn chế đường: Giảm tiêu thụ nước ngọt, bánh kẹo, đường tinh luyện.
Dưỡng chất tốt cho não bộ: Tăng cường thực phẩm chứa Blueberry, Ginkgo Biloba để hỗ trợ não, cải thiện trí nhớ.
Tập thể dục thường xuyên
Vận động đều đặn giúp:
Cải thiện lưu thông máu, hạ huyết áp.
Duy trì cân nặng lý tưởng.
Kiểm soát đường huyết.
Giảm căng thẳng, tăng cường miễn dịch.
Duy trì cân nặng hợp lý
Thừa cân làm tăng cholesterol xấu và áp lực lên tim mạch, dễ gây tắc nghẽn mạch máu. Hãy theo dõi cân nặng, ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn để giữ vóc dáng.
Sống lạc quan
Tâm trạng tích cực giúp giảm stress – yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ. Lạc quan cũng tăng cường hệ miễn dịch và sức đề kháng.
Không hút thuốc lá
Hút thuốc làm co thắt mạch máu, tăng huyết áp và hình thành mảng xơ vữa trong động mạch – nguyên nhân chính gây đột quỵ. Cần cai thuốc lá và tránh khói thuốc thụ động.
Hạn chế rượu bia
Uống nhiều rượu bia làm tăng huyết áp, cholesterol xấu và gây mất cân bằng điện giải, làm tăng nguy cơ đột quỵ. Hãy kiểm soát mức tiêu thụ đồ uống có cồn để bảo vệ sức khỏe tim mạch và não bộ.
Ổn định huyết áp
Huyết áp cao là yếu tố nguy hiểm hàng đầu dẫn đến đột quỵ. Để ổn định huyết áp:
Giảm muối trong khẩu phần ăn.
Ăn nhiều rau xanh, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn.
Tập luyện thường xuyên.
Hạn chế căng thẳng, ngủ đủ giấc.
Theo dõi và điều trị huyết áp nếu cần.
Kiểm soát cholesterol
Cholesterol cao dễ gây xơ vữa động mạch, làm giảm lưu lượng máu đến não. Để kiểm soát:
Tránh thức ăn chiên xào, mỡ động vật.
Ăn nhiều rau quả, ngũ cốc nguyên hạt.
Vận động đều đặn.
Điều trị triệt để các bệnh liên quan
Những bệnh như tiểu đường, cao huyết áp, tim mạch, béo phì… đều làm tăng nguy cơ đột quỵ. Cần tuân thủ phác đồ điều trị và khám bệnh định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.
Khám sức khỏe định kỳ và tầm soát đột quỵ
Việc khám tổng quát và làm các xét nghiệm tầm soát định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và có biện pháp xử lý kịp thời, tránh biến chứng.
Tóm lại, phòng ngừa đột quỵ là việc nên làm càng sớm càng tốt. Bằng cách thay đổi lối sống, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, vận động hợp lý và kiểm soát tốt các bệnh nền, bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu nguy cơ đột quỵ, bảo vệ sức khỏe và tận hưởng cuộc sống an lành, khỏe mạnh hơn.