Trong một ngôi làng nhỏ nằm nép mình bên dòng sông lặng lẽ, câu chuyện về đám cưới của Nam – chàng trai câm 28 tuổi – và chị Lan – người phụ nữ 38 tuổi từng qua một đời chồng – đã trở thành đề tài bàn tán xôn xao. Cả làng, từ bà cụ bán nước chè đầu ngõ đến đám thanh niên tụ tập dưới gốc đa, đều xì xào rằng Nam ham của cải. Nhà chị Lan khá giả, đất đai rộng, lại có căn nhà ngói khang trang – thứ mà một anh thợ mộc câm như Nam khó lòng mơ tới. “Chắc chắn là vì tiền,” họ thì thầm, “Chứ ai đời lại đi cưới người hơn chục tuổi, lại từng đổ vỡ hôn nhân!”
Ngày cưới diễn ra đơn sơ nhưng ấm cúng. Dưới mái đình làng, bàn ghế được xếp ngay ngắn, vài mâm cỗ giản dị bày biện tươm tất. Chị Lan mặc áo dài đỏ, nụ cười hiền hậu nhưng ánh mắt thoáng chút lo âu. Nam, trong bộ vest cũ sờn, lặng lẽ đứng bên, đôi tay chai sần nắm chặt, như cố giấu đi sự hồi hộp. Dân làng đến dự, phần đông vì tò mò hơn là chúc phúc. Những ánh mắt dò xét, những lời xì xào không ngừng vang lên sau lưng đôi uyên ương.
Khi nghi thức cưới vừa xong, Nam bỗng bước lên giữa sân đình. Anh không nói được, nhưng đôi mắt sáng lên một niềm tin mãnh liệt. Từ trong túi áo, anh lấy ra một bức ảnh cũ, mép giấy đã ố vàng, nhàu nhĩ. Anh giơ cao bức ảnh, ra hiệu cho mọi người nhìn. Cả đám đông im bặt, tò mò tiến lại gần.
Bức ảnh chụp một cô bé chừng 10 tuổi, đứng bên một cậu bé nhỏ hơn, tay cầm một chiếc bánh chưng. Cậu bé cười rạng rỡ, đôi mắt sáng ngời, dù miệng không thể thốt nên lời. Bên cạnh bức ảnh, một dòng chữ nguệch ngoạc bằng mực xanh: “Lan và Nam, Tết năm 1997”. Dân làng bắt đầu xôn xao. Một vài người lớn tuổi chau mày, như cố lục lọi ký ức.
Bà Tư, người già nhất làng, bước tới, nheo mắt nhìn bức ảnh rồi bỗng reo lên: “Trời ơi, là con bé Lan ngày xưa!”. Bà kể, giọng run run: Hơn hai mươi năm trước, làng từng có một mùa lũ lớn. Nước ngập trắng đồng, cuốn trôi nhà cửa, mùa màng. Gia đình Nam khi ấy nghèo khó, mẹ anh lại bệnh nặng. Nam, mới 6 tuổi, câm từ nhỏ, bị bọn trẻ trong làng trêu chọc, xa lánh. Một ngày nọ, trong lúc cả làng đói khát vì lũ, Lan – cô bé 16 tuổi nhà khá giả – đã lén mang bánh chưng, gạo, khoai đến cho mẹ con Nam. Không chỉ một lần, mà suốt mùa lũ, ngày nào Lan cũng lặng lẽ giúp đỡ, dù gia đình cô không hay biết.
“Con bé Lan hồi đó còn nói với tôi,” bà Tư nghẹn ngào, “rằng thằng Nam tuy không nói được, nhưng nó có đôi mắt biết ơn chân thành nhất. Nó nhất định sẽ lớn lên thành người tốt.”
Nam đứng đó, mắt đỏ hoe. Anh ra hiệu, kể lại bằng ngôn ngữ của đôi tay. Rằng anh chưa từng quên cô bé năm xưa, người đã cho anh niềm tin vào lòng tốt giữa những ngày tăm tối nhất. Khi lớn lên, anh tìm cách trả ơn, dù chỉ là những việc nhỏ như sửa bàn ghế, làm hàng rào cho nhà Lan mà không lấy tiền. Anh yêu Lan, không phải vì của cải, mà vì trái tim ấm áp của cô, thứ đã cứu rỗi anh từ những ngày thơ bé.
Chị Lan cúi đầu, nước mắt lăn dài. Cô kể, sau cuộc hôn nhân đầu đổ vỡ, cô từng nghĩ mình không xứng đáng được yêu thương. Nhưng Nam, bằng sự chân thành thầm lặng, đã khiến cô tin rằng hạnh phúc vẫn có thể nở hoa trên những vết sẹo của quá khứ.
Cả làng lặng đi. Những ánh mắt bĩu môi ban đầu giờ đây thay bằng sự xấu hổ và cảm phục. Họ vỗ tay, không phải vì nghi thức cưới, mà vì câu chuyện về lòng biết ơn và tình người vượt qua mọi định kiến.
Đêm đó, dưới ánh trăng rằm, đôi uyên ương nắm tay nhau bước về căn nhà nhỏ. Bức ảnh cũ được đặt trang trọng trên bàn thờ, như một minh chứng rằng, trong cuộc đời, đôi khi một hành động nhỏ bé của lòng tốt có thể gieo mầm cho một câu chuyện tình đẹp đẽ, bất chấp mọi lời đàm tiếu.