Một số bệnh u-ng thư khởi phát ở những người dưới 50 tuổi đang gia tăng ở Mỹ. Theo một phân tích mới, đó là do sự gia tăng của 14 loại u-ng thư khác nhau ở những người trẻ tuổi. Sự gia tăng lớn nhất xảy ra ở các chẩn đoán u-ng thư vú, đại trực tràng, thận và tử cu-ng. Mặc dù tỷ lệ mắc u-ng thư khởi phát sớm nói chu-ng vẫn còn thấp, nhưng những sự gia tăng nhỏ này có thể tăng lên theo thời gian.
Một số loại u-ng thư, bao gồm u-ng thư vú và u-ng thư đại tràng, đang trở nên phổ biến hơn ở những người dưới 50 tuổi. Có thể có sự kết hợp của nhiều yếu tố. (Ảnh: Morsa Images)
Gia tăng số người trẻ mắc u-ng thư
Miranda Fidler-Benaoudia, nhà dịch tễ học về u-ng thư tại Alberta Health Services và Đại học Calgary, cho biết: “Sự gia tăng vài phần trăm mỗi năm không phải là thay đổi lớn về số ca chẩn đoán, vì u-ng thư vẫn còn hiếm ở độ tuổi này. Nhưng khi nó xảy ra trong suốt hai, ba thập kỷ thì sự gia tăng này rất có ý nghĩa”.
Các chuyên gia cho biết lý do đằng sau sự gia tăng này rất phức tạp, đa dạng và nhiều lý do có thể liên quan đến từng loại u-ng thư.
Để tìm ra xu hướng trong chẩn đoán u-ng thư khởi phát sớm, nhà dịch tễ học Meredith Shiels của Viện u-ng thư Quốc gia của Mỹ và các đồng nghiệp đã biên soạn dữ liệu về các loại u-ng thư được chẩn đoán ở những người từ 15 đến 49 tuổi từ năm 2010 đến năm 2019 tại Mỹ. Trong một nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Cancer Discovery, nhóm nghiên cứu đã phân tích những thay đổi về tỷ lệ mắc các loại u-ng thư khác nhau ở ba nhóm tuổi: 15-29, 30-39 và 40-49.
Tỷ lệ u-ng thư vú và tử cu-ng tăng ở mọi nhóm tuổi khởi phát sớm, trong khi tỷ lệ u-ng thư đại trực tràng và một số loại u-ng thư thận tăng ở nhóm tuổi từ 30-39 và nhóm tuổi từ 40-49. Hơn 80% số ca u-ng thư bổ su-ng xảy ra vào năm 2019 so với năm 2010 là một trong bốn loại này.
Các chẩn đoán khác tăng ở ít nhất một nhóm khởi phát sớm bao gồm u-ng thư hắc tố, u-ng thư cổ tử cu-ng và u-ng thư dạ dày, mặc dù tỷ lệ mắc các loại u-ng thư này nhìn chu-ng vẫn ở mức thấp.
Béo phì là nguyên nhân gây u-ng thư đại trực tràng, thận và tử cu-ng
Nghiên cứu cho thấy béo phì là một yếu tố nguy cơ gây u-ng thư đại trực tràng, thận và tử cu-ng, tất cả đều đang gia tăng ở những người trẻ tuổi. Trên toàn cầu, tỷ lệ người lớn thừa cân hoặc béo phì đã tăng đáng kể kể từ năm 1990. Mặc dù hầu hết các nghiên cứu liên kết u-ng thư và béo phì được thực hiện ở người lớn tuổi, nhưng có khả năng tỷ lệ béo phì cao hơn ở những người trẻ tuổi cũng có thể làm tăng tỷ lệ u-ng thư khởi phát sớm, các nhà nghiên cứu viết. Một nghiên cứu năm 2024 cho thấy hơn một nửa số ca u-ng thư tử cu-ng được chẩn đoán vào năm 2019 có thể liên quan đến béo phì.
Nhà dịch tễ học Fidler-Benaoudia cho biết những thay đổi trong mô hình sinh sản qua nhiều năm cũng có thể góp phần làm tăng tỷ lệ mắc u-ng thư vú khởi phát sớm. Các bé gái có kinh nguyệt sớm hơn, phụ nữ sinh ít con hơn và sinh con muộn hơn so với một vài thế hệ trước. Các nhà nghiên cứu viết rằng việc có kinh nguyệt lần đầu sớm hơn, sinh ít lần hơn và sinh con lần đầu muộn hơn đều có liên quan đến nguy cơ mắc một số loại u-ng thư vú khởi phát sớm cao hơn.
Các nghiên cứu khác cho thấy rằng sử dụng thuốc tránh thai đường uống cũng có thể làm tăng nhẹ nguy cơ mắc u-ng thư vú khởi phát sớm, mặc dù nó cũng có thể bảo vệ chống lại u-ng thư buồng trứng và u-ng thư nội mạc tử cu-ng.
Phát hiện tốt hơn
Phát hiện sớm u-ng thư ở những người có yếu tố nguy cơ di truyền cũng có thể đóng một vai trò. Ví dụ, những người có một số biến thể gen BRCA có nguy cơ mắc u-ng thư vú, u-ng thư buồng trứng hoặc u-ng thư tuyến tiền liệt cao hơn, trong khi những người mắc hội chứng Lynch phải đối mặt với nguy cơ mắc nhiều loại u-ng thư cao hơn, bao gồm u-ng thư ruột kết, u-ng thư dạ dày và u-ng thư não.
Các hướng dẫn sàng lọc mới hơn khuyến nghị những người có các gien này nên bắt đầu sàng lọc u-ng thư sớm hơn những người có nguy cơ mắc bệnh tru-ng bình. Ngay cả một sự gia tăng nhỏ về số lượng u-ng thư khởi phát sớm được phát hiện thông qua các khuyến nghị mới này cũng có thể gây ra sự gia tăng trong chẩn đoán.
Việc sàng lọc các vấn đề khác không liên quan cũng có thể giúp xác định sớm hơn một số loại u-ng thư. Ví dụ, những thay đổi trong quy trình chụp MRI và CT giúp các chuyên gia chăm sóc sức khỏe phát hiện nhiều trường hợp u-ng thư biểu mô tế bào thận , một loại u-ng thư thận, trong các xét nghiệm khác. Các nhà nghiên cứu đã viết rằng, việc phát hiện tình cờ này đã dẫn đến sự gia tăng chẩn đoán u-ng thư thận ở hầu hết mọi nhóm tuổi.
Tiếp xúc với môi trường hóa chất
Việc tiếp xúc với một số hợp chất nhất định trước khi sinh hoặc trong giai đoạn đầu đời của con người cũng có thể thúc đẩy các loại u-ng thư khởi phát sớm cụ thể. Các nhà nghiên cứu đã báo cáo trên tạp chí Nature rằng việc tiếp xúc với một loại hóa chất có tên là colibactin, được sản xuất bởi một số chủng E. coli trong ruột kết, gây ra các đột biến DNA thường gặp hơn ở các loại u-ng thư trực tràng khởi phát sớm.
Tuy nhiên, ngay cả với những loại nghiên cứu mở rộng này, vẫn có thể là một thách thức để xác định chính xác nguyên nhân gây ra u-ng thư khởi phát sớm.
Mặc dù không thể loại bỏ nguy cơ mắc u-ng thư, nhưng có một số điều có thể làm giảm nguy cơ chu-ng. Chẳng hạn, việc sử dụng kem chống nắng và tiêm vắc-xin phòng ngừa virus papilloma ở người (HPV) có thể giúp bảo vệ chống lại một số loại u-ng thư nhất định.
Tương tự, việc hạn chế rượu và hút thuốc có thể làm giảm nguy cơ mắc u-ng thư ở bất kỳ thời điểm nào trong cuộc đời, không chỉ trước 50 tuổi, Tomotaka Ugai, nhà dịch tễ học u-ng thư tại Trường Y tế Công cộng Harvard TH Chan và Bệnh viện Brigham, cho biết.
Theo Live Science
Theo Tiền Phong