Một trường hợp vừa được ghi nhận tại TP.HCM khiến giới chuyên môn và các bậc phụ huynh không khỏi lo lắng: Một bé gái 16 tháng tuổi rơi vào tình trạng tím tái toàn thân sau khi ăn ghẹ và rau nấu bằng nước giếng, do mắc phải chứng methemoglobinemia – tình trạng máu không thể mang oxy đi nuôi cơ thể.
Cấp cứu trong tình trạng thiếu oxy nghiêm trọng
Chiều tối ngày 17/6, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM) tiếp nhận bệnh nhi P.T.M., 16 tháng tuổi, ngụ tại huyện Cần Đước, tỉnh Long An. Khi nhập viện, bé có biểu hiện da xanh tím toàn thân, chỉ số SpO₂ – biểu thị nồng độ oxy trong máu – tụt xuống mức báo động là 75%.
Mẫu máu tiếp xúc với khí trời vẫn có màu nâu đen.
Theo người nhà, bé M. dùng bữa trưa gồm ghẹ và canh cải bó xôi nấu bằng nước giếng. Khoảng một giờ sau bữa ăn, trong lúc đang chơi bình thường, bé đột ngột tím môi, da nhợt nhạt bất thường nhưng không có dấu hiệu sốt hay ho. Gia đình lập tức đưa con đến cơ sở y tế gần nhất rồi chuyển tuyến lên bệnh viện chuyên khoa.
Tại bệnh viện, các bác sĩ nhanh chóng tiến hành thăm khám và xét nghiệm máu cho bệnh nhi. Kết quả cho thấy bé bị thiếu oxy trầm trọng kèm theo hiện tượng toan chuyển hóa, trong khi các chỉ số về gan, thận, điện giải vẫn nằm trong giới hạn an toàn.
Bé gái P.T.M (16 tháng tuổi, ngụ huyện Cần Đước, tỉnh Long An) bị tím tái (trái) và hồng hào trở lại (phải) sau khi xanh methylen – Ảnh: BVCC
Điểm đáng chú ý là khi xét nghiệm máu tiếp xúc với không khí, mẫu máu không chuyển sang màu đỏ như bình thường mà vẫn giữ nguyên màu nâu đen. Từ đặc điểm này cùng với triệu chứng lâm sàng, các bác sĩ đưa ra chẩn đoán: Bé mắc chứng methemoglobinemia – một tình trạng hiếm gặp khiến hồng cầu bị biến đổi, mất khả năng gắn kết và vận chuyển oxy.
Can thiệp kịp thời: Từ tím tái trở lại hồng hào chỉ trong 30 phút
Ngay sau khi xác định nguyên nhân, đội ngũ y bác sĩ đã tiến hành điều trị khẩn cấp cho bệnh nhi bằng cách cho thở oxy, tiêm thuốc xanh methylene – loại thuốc đặc hiệu giúp phục hồi chức năng hemoglobin, đồng thời cho uống than hoạt để hấp phụ độc chất nếu còn tồn dư trong hệ tiêu hóa.
Hiệu quả điều trị được ghi nhận rất nhanh: Sau khoảng 10 phút, da bé bắt đầu hồng hào trở lại. Chỉ trong vòng 30 phút, chỉ số SpO₂ đã được cải thiện lên mức 95%, cho thấy cơ thể bé đã có khả năng hấp thụ và vận chuyển oxy ổn định trở lại.
Nguyên nhân: Nitrat trong thực phẩm và nguồn nước
Methemoglobinemia là tình trạng máu bị nhiễm độc do hemoglobin bị oxy hóa thành methemoglobin – một dạng không thể vận chuyển oxy. Đối với trẻ nhỏ, nhất là trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi, nguy cơ gặp phải tình trạng này cao hơn nhiều do hệ enzym còn non yếu.
Theo bác sĩ, nguyên nhân hàng đầu của tình trạng này thường đến từ nitrat – chất có thể tồn tại trong nước giếng chưa qua xử lý hoặc trong các loại rau củ chứa hàm lượng nitrat cao như cải bó xôi, củ dền, rau muống… Khi nấu bằng nước giếng hoặc kết hợp những thực phẩm nhiều nitrat, nguy cơ methemoglobinemia càng tăng cao, đặc biệt nếu cho trẻ nhỏ sử dụng.
Ảnh minh họa
Cảnh báo dành cho phụ huynh
Trước ca bệnh trên, các chuyên gia y tế đưa ra khuyến cáo mạnh mẽ:
Tuyệt đối không dùng nước giếng chưa qua kiểm định để nấu ăn cho trẻ nhỏ, nhất là trẻ sơ sinh, do khả năng tồn dư nitrat cao.
Không pha sữa cho trẻ bằng nước luộc rau củ có màu như củ dền, cải bó xôi… vì đây là sai lầm phổ biến nhưng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Cẩn trọng khi cho trẻ dùng hải sản như ghẹ, cua… cần đảm bảo nguồn gốc rõ ràng và không kết hợp với thực phẩm nhiều nitrat.
Trong mọi trường hợp trẻ có biểu hiện tím tái, thở gấp, da môi xanh xám dù không sốt hay ho, cần đưa đến bệnh viện ngay lập tức để được chẩn đoán và xử trí kịp thời.
Dù đã may mắn vượt qua nguy hiểm nhờ được cấp cứu kịp thời, trường hợp của bé M. là lời nhắc nhở thiết thực dành cho các bậc phụ huynh về việc đảm bảo an toàn thực phẩm và nguồn nước cho trẻ nhỏ. Những thói quen tưởng chừng vô hại như nấu ăn bằng nước giếng, hay sử dụng rau củ “tốt cho máu” lại có thể trở thành mối nguy tiềm ẩn nếu không được hiểu đúng.
Nguồn: https://www.webtretho.com/f/doc-bao-gium-ban/be-gai-16-thang-tim-tai-vi-an-ghe-rau-nau-nuoc-gieng-nhiem-nitrat